Vol ongeloof en ontzetting zagen we vorige week ons wereldbeeld kantelen. Maanden van modder gooien hadden Amerika tot op het bot verdeeld en scheidslijnen gegrift tussen stad en platteland, kansrijk en kansarm. Uit het oog verloren kiezers werden gespot en kregen in Donald Trump een boegbeeld. In zijn kielzog eisten ze hun tradities en dromen terug. Om de laatste twijfelaars mee te zuigen, brak hun idool ongewenste feiten, redelijkheid en fatsoen weg. Ongeduldig opstomend, schoof hij de brokstukken opzij. Zijn fans waardeerden zijn overrompelende daadkracht. Tegenstanders verwachtten dat zijn korte lontje ons lelijk zou gaan opbreken.
De uitkomsten van de Amerikaanse verkiezingen verrasten ons omdat ons wereldbeeld gevormd is door verhalen waarin de slimmerik wint. Genesis beschrijft hoe Israëls aartsvaders en aartsmoeders hun loopje met de waarheid namen. Rebecca en haar zoon Jacob braken met tradities en ontfutselden Esau listig zijn eerstgeboorterecht. Daarmee knipten ze de oeroude banden door die hen met hun verwanten verbonden. De strijd om Troje werd niet door de dappere Achilles beslist, maar door de listige Odysseus. Slimmeriken waren de eerste helden van een nieuwe tijd. Een tijd waarin het verstand begon te gloren. Pas met de Hebreeuwse profeten en Griekse filosofen kwam het denken tot bloei.
Het prille denken bracht ook tweespalt met zich mee, want slimmeriken kunnen zich ten koste van anderen verrijken. In het archaïsche Attica werden de verschillen tussen arm en rijk zo groot, dat er burgeroorlog dreigde. Verarmde boeren waren zo in het nauw gebracht, dat ze de rijken kaal wilden plukken. Dat hun onvrede niet in geweld ontaardde, dankt Attica aan Solon. De tactvolle Solon koos geen partij, maar luisterde naar beide partijen en kwam zo tot een compromis dat beide partijen konden accepteren. Zijn tact en inlevingsvermogen verzoenden de verdeelde stadstaat.
“Het midden mist”, verzuchten we als we naar onze komende verkiezingen kijken. Maar hoe ziet dit midden er dan uit?
Veel kunnen we ook nu nog van Solon leren. Hij sprak eerst met de ene partij en vervolgens met de anderen. En dat meermaals. Hierdoor voelden beide partijen zich gerespecteerd en begrepen. Respect en begrip legden een basis voor vertrouwen. Dankzij het vertrouwen dat beide partijen in hem stelden, kreeg Solon de mogelijkheid de wederzijdse rechten en plichten van arm en rijk vast te leggen. Recht werd zo het kloppende hart van het eerder verdeelde Attica. Zijn oplossing inspireert om naar eigentijdse manieren te zoeken om elkaar recht te doen. Een respectvol, openhartig gesprek met een open oor voor de belangen van de ander, kan daarbij wonderen verrichten.
Meer weten: De ontwikkeling van de mensheid verloopt in fasen. Dit ontwikkelingsproces kent voorlopers en groepen die zich trager ontwikkelen. De slimme Odysseus, Rebecca en Jacob liepen voor. Pas vele eeuwen later kreeg het denken een bredere verspreiding. Ons verstand bracht ons kennis en welvaart. Tegelijkertijd verloren we onze omgeving meer en meer uit het oog.
Meer over het verbinden van partijen lees je in de blogs relaties op scherp zetten en veel moois begint met een dissonant.
Meer doen: De digitale wereld stimuleert zwart wit denken. Wil je een genuanceerde blik ontwikkelen, dan helpt het om je mening even te parkeren en op zoek te gaan naar de positieve punten in een abject plan of persoon. Een oefening in positiviteit vind je hier.
peripatos 